Οι θέσεις της Ολομέλειας για τις αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο

Η Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος παρουσίασε τις θέσεις της επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Μεταρρυθμίσεις αναφορικά με τις σχέσεις γονέων και τέκνων και άλλα ζητήματα οικογενειακού δικαίου», κατά την χθεσινή (12.5.2021) κοινή συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης και της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Την Ολομέλεια εκπροσώπησε ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ηλείας και μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Δημήτριος Δημητρουλόπουλος, ο οποίος ανέπτυξε τις θέσεις της, όπως αυτές διαμορφώθηκαν με την από 28.4.2021 απόφασή της.

Ειδικότερα :

Η Ολομέλεια κρίνει, κατ’ αρχάς, ως αναγκαία τη νομοθετική πρωτοβουλία για την μεταρρύθμιση διατάξεων του Οικογενειακού Δικαίου, προκειμένου να αντιμετωπισθούν αβελτηρίες και στρεβλώσεις που διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια του ισχύοντος νομικού πλαισίου.

Η Ολομέλεια εξέφρασε όμως τη διαφωνία της ιδίως ως προς ακόλουθες διατάξεις:

1. Τη διάταξη που προβλέπει τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της έννοιας του συμφέροντος του τέκνου, καθώς δεν προτάσσεται μεταξύ αυτών η καταλληλότητα των γονέων για την άσκηση της γονικής μέριμνας, η προσωπικότητα και η εν γένει επάρκεια τους να ανταποκριθούν στο λειτούργημα αυτό, αλλά προτάσσονται άλλες αρχές και κριτήρια που αλλοιώνουν τον παιδοκεντρικό χαρακτήρα του οικογενειακού δικαίου.

2. Τη διάταξη που προβλέπει ότι η επιμέλεια θα εξακολουθήσει να ασκείται όχι μόνο από κοινού αλλά και «εξ ίσου» από τους δύο γονείς, καθώς δια του τρόπου αυτού εισάγεται επί της ουσίας η υποχρεωτική εναλλασσόμενη κατοικία για το τέκνο, η οποία κατά τις εκτιμήσεις όλων σχεδόν των παιδοψυχιατρικών ενώσεων δεν είναι συμβατή με την ανάγκη του για τη διατήρηση ενός σταθερού περιβάλλοντος ως αναγκαίας συνθήκης για την ομαλή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξή του.

3. Τη διάταξη που καθιερώνει το τεκμήριο του 1/3 του συνολικού χρόνου του τέκνου ως ελάχιστου χρόνου επικοινωνίας του, δια φυσικής παρουσίας, με τον γονέα, με τον οποίο δεν θα διαμένει. Δεν είναι, κατ’ αρχάς, σκόπιμη και νομοτεχνικά ορθή η εισαγωγή ποσοτικού κριτηρίου στη ρύθμιση προσωπικών σχέσεων και δη των σχέσεων γονέα- τέκνων. Ο μη προσδιορισμός του χρόνου αναφοράς της διάταξης (πχ ανά εβδομάδα, μήνα, έτος) είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσει προβλήματα. Επίσης ελλοχεύει ο σοβαρός κίνδυνος, προκειμένου να συμπληρωθεί ο χρόνος αυτός, το τέκνο να πρέπει να βρίσκεται με τον γονέα με τον οποίο δεν θα διαμένει, ολόκληρη την περίοδο των διακοπών και τα Σαββατοκύριακα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία του «κακού γονέα», ο οποίος θα πρέπει να διαχειρίζεται όλη τη δύσκολη πλευρά της καθημερινότητας του παιδιού (σχολικές υποχρεώσεις, εξωσχολικές δραστηριότητες κλπ) και του «καλού γονέα», ο οποίος θα βρίσκεται με το παιδί κατά τους χρόνους των διακοπών και της ανάπαυλας.

4. Τις διατάξεις που αναφέρονται στους λόγους που οδηγούν σε περιορισμό ή αποκλεισμό της επικοινωνίας του τέκνου με τον γονέα και στους λόγους που οδηγούν στην αφαίρεση της γονικής μέριμνας. Υπάρχουν σοβαροί λόγοι που θα έπρεπε να οδηγούν τουλάχιστον σε περιορισμό της επικοινωνίας του γονέα με το τέκνο και παραβλέφθηκαν όπως η εξάρτηση του γονέα από ναρκωτικές ουσίες, η οικονομική εκμετάλλευση του τέκνου, η παραμέληση των ζητημάτων της υγείας και της εκπαίδευσης του.

Επίσης, υπάρχουν λόγοι, που προβλέφθηκαν μεν αλλά υποτιμήθηκαν, όπως στην περίπτωση τέλεσης κακουργηματικών πράξεων, που σχετίζονται με τη γενετήσια ελευθερία και αξιοπρέπεια του τέκνου, όπου θα πρέπει να αναμένεται η έκδοση οριστικής καταδικαστικής απόφασης για να απομακρυνθεί ο γονέας από τη ζωή του τέκνου, ενώ αυτό θα πρέπει να συντελείται με μόνη την τελεσίδικη παραπομπή του σε δίκη.

Καλούμε την Κυβέρνηση να επανεξετάσει τη θέση της επί των ανωτέρω ζητημάτων, αλλά και επί των λοιπών ουσιαστικών και τεχνικών θεμάτων που η Ολομέλεια έχει επισημάνει με το υπόμνημα που έχει αποστείλει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και κοινοποιήσει στα κοινοβουλευτικά κόμματα.

Το επιβάλλει πρωτίστως το συμφέρον του τέκνου, στο οποίο πρέπει να αποβλέπει κάθε σχετική νομοθετική πρωτοβουλία.

Συνημμένες οι αναλυτικές θέσεις της Ολομέλειας